Evdə və ya biznes mühitində onlayn olanda biz məlumatlarımızı və əməliyyatlarımızı qorumaq üçün şəbəkə şifrələməsindən istifadə edirik. Şəbəkə şifrələməsinin dəqiq nə olduğuna və rəqəmsal məlumatlarımızı necə qoruduğuna burada nəzər salın.
Şəbəkə şifrələməsi bəzən şəbəkə qatının şifrələməsi və ya şəbəkə səviyyəli şifrələmə də adlanır.
Şəbəkə Şifrələməsi Nədir?
Banka və ya alış-verişə onlayn daxil olduğumuz zaman əməliyyatlarımız qorunmalıdır. Şifrələmə məlumatlarımızı təhlükəsiz saxlamaq üçün nəzərdə tutulmuş populyar və effektiv şəbəkə təhlükəsizliyi prosesidir.
Şifrələmə məlumatı və mesaj məzmununu maraqlı gözlərdən effektiv şəkildə gizlədir. Bu məlumatı yalnız müvafiq deşifrə prosesi vasitəsilə əldə etmək olar. Şifrələmə və şifrənin açılması kriptoqrafiyada ümumi üsullardır, təhlükəsiz kommunikasiyaların arxasında duran elmi intizamdır.
Müxtəlif şifrələmə və deşifrə prosesləri (alqoritmlər də adlanır), lakin əksər şifrələmə alqoritmləri açarlardan istifadə etməklə məlumatların yüksək səviyyədə qorunmasına nail olur.
Şifrələmə Açarı Nədir?
Kompüter kriptoqrafiyasında açar şifrələmə və deşifrə alqoritmləri tərəfindən istifadə olunan uzun bit ardıcıllığıdır. Məsələn, aşağıdakı hipotetik 40 bitlik açarı təmsil edir:
00001010 01101001 10011110 00011100 01010101
Şifrələmə alqoritmi orijinal, şifrələnməmiş mesajı və açarı götürür və sonra yeni şifrələnmiş mesaj yaratmaq üçün açarın bitlərinə əsaslanaraq orijinal mesajı riyazi olaraq dəyişir. Şifrə açma alqoritmi şifrələnmiş mesajı götürür və bir və ya bir neçə düymədən istifadə edərək onu orijinal formasına qaytarır.
Bəzi kriptoqrafik alqoritmlər həm şifrələmə, həm də deşifrə üçün tək açardan istifadə edir. Bu cür açar məxfi saxlanmalıdır, əks halda mesaj göndərmək üçün istifadə olunan açar haqqında məlumatı olan hər kəs mesajı oxumaq üçün həmin açarı deşifrə alqoritminə verə bilər.
Digər alqoritmlər şifrələmə üçün bir açardan, şifrənin açılması üçün isə ikinci fərqli açardan istifadə edir. Şifrələmə açarı bu halda ictimai qala bilər, çünki deşifrə açarı məlum deyilsə, heç kim mesajı oxuya bilməz. Populyar internet təhlükəsizlik protokolları bu "ictimai açar" adlanan şifrələmədən istifadə edir.
İctimai açar şifrələməsi bəzən "asimmetrik şifrələmə" adlanır.
Alt Sətir
Müasir veb brauzerlər təhlükəsiz onlayn əməliyyatlar üçün Secure Sockets Layer (SSL) protokolundan istifadə edir. SSL şifrələmə üçün açıq açardan və şifrəni açmaq üçün fərqli, özəl açardan istifadə etməklə işləyir. Brauzerinizdə URL sətirində HTTPS prefiksini görəndə bu, SSL şifrələməsinin pərdə arxasında baş verdiyini bildirir.
Ev Şəbəkələrində Şifrələmə
Wi-Fi ev şəbəkələri WPA və WPA2 daxil olmaqla bir neçə təhlükəsizlik protokolunu dəstəkləyir. Bunlar ən güclü şifrləmə alqoritmləri olmasa da, ev şəbəkələrini kənar təxribatlardan qorumaq üçün kifayətdir.
Ev şəbəkənizin hansı növ şifrələmədən istifadə etdiyini müəyyən etmək üçün genişzolaqlı marşrutlaşdırıcınızın (və ya başqa şəbəkə şlüzünün) konfiqurasiyasını yoxlayın.
Açar uzunluğunun və şəbəkə təhlükəsizliyinin rolu
WPA/WPA2 və SSL şifrələməsi açarlardan çox asılı olduğundan, şəbəkə şifrələməsinin effektivliyinin ümumi ölçülərindən biri onun "açar uzunluğu"dur, bu da açardakı bitlərin sayı deməkdir.
Netscape və Internet Explorer veb brauzerlərində erkən SSL tətbiqləri 40 bitlik SSL şifrələmə standartından istifadə edirdi. Ev şəbəkələri üçün WEP-in ilkin tətbiqi zamanı 40 bitlik şifrələmə açarlarından da istifadə edilib.
Təəssüf ki, 40-bit şifrələməni düzgün deşifrə açarını təxmin edə bilən kibercinayətkarlar tərəfindən deşifrə etmək çox asan oldu. Kobud güc deşifrəsi adlanan ümumi kriptoqrafiya deşifrə üsulu hər bir mümkün açarı bir-bir hesablamaq və sınamaq üçün kompüter emalından istifadə edir.
Təhlükəsizlik proqram təminatı istehsalçıları 40-bit şifrələmənin çox zəif olduğunu başa düşdülər, buna görə də illər əvvəl 128-bit və daha yüksək şifrələmə səviyyələrinə keçdilər.
40-bit şifrələmə ilə müqayisədə, 128-bit şifrələmə 88 əlavə açar uzunluğunda bit təklif edir. Bu, 309, 485, 009, 821, 345, 068, 724, 781, 056 kobud güc çatı üçün tələb olunan əlavə kombinasiyalara çevrilir.
Cihazların bu düymələrlə mesaj trafikini şifrələməli və deşifrə etməli olduqları zaman bəzi emal xərcləri olsa da, faydalar xərclərdən xeyli üstündür.
FAQ
Şifrələnmiş şəbəkəyə necə qoşulursunuz?
Qoşulduğunuz şəbəkənin parolu varsa, bu o deməkdir ki, onun şifrələmə növü var və heç kim ona qoşula bilməz. VPN istifadə edirsinizsə, bu, şəbəkəyə qoşulduqda şəbəkənizdə etdiklərinizi gizlədən başqa bir şifrələmə növüdür.
Şifrələnmiş şəbəkələrə qoşulmanın mənfi təsiri varmı?
Bəzi köhnə cihazlar, məsələn, WPA2 kimi bütün şifrələnmiş şəbəkələrə qoşula bilmir. Həmçinin, VPN istifadə edirsinizsə, şifrələmə bağlantı sürətinizi aşağı sala bilər.
